Published
วารสารการจัดการสิ่งแวดล้อม
การจัดการความเสี่ยงภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐานการศึกษาความเสี่ยงอุทกภัยฉับพลันจากการพิบัติของเขื่อนแม่สรวย จังหวัดเชียงราย
Abstract
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและค้นหาแนวทางจัดการความเสี่ยงจากภัยพิบัติอุทกภัยฉับพลันที่มีสาเหตุมาจากการพิบัติของเขื่อนแม่สรวย จังหวัดเชียงราย ใช้การวิจัยเชิงคุณภาพเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์รายบุคคล สัมภาษณ์กลุ่ม การประชุมกลุ่มย่อย และการประชุมเชิงปฏิบัติการ ซึ่งกลุ่มเป้าหมายในการวิจัยประกอบด้วย ผู้นำชุมชนจาก ผู้นำท้องถิ่น ปราชญ์ชาวบ้าน ผู้นำทางความคิด และผู้แทนจาก 6 ชุมชนในตำบลแม่สรวย ใช้เวลาในการเก็บรวบรวมข้อมูล 2 ปี (พ.ศ. 2557- พ.ศ. 2559) ข้อมูลได้รับการวิเคราะห์ด้วยการวิเคราะห์เนื้อหา (content analysis) ซึ่งผลการศึกษาพบว่าชุมชนออกแบบการจัดการภัยพิบัติเป็น 3 ระยะ คือ 1) การเตรียมความพร้อมก่อนเกิดภัยพิบัติ 2) การเผชิญเหตุภัยพิบัติ 3) การฟื้นฟูหลังเหตุการณ์ภัยพิบัติ ชุมชนเตรียมความพร้อมก่อนเกิดภัยพิบัติด้วยการจัดการที่อยู่อาศัยและการจัดระเบียบการจราจรในชุมชน การจัดการแหล่งน้ำ การจัดทำฐานข้อมูลกลุ่มเสี่ยงภัยพิบัติ และการพัฒนาระบบแจ้งเตือนภัย วางแผนการเผชิญเหตุภัยพิบัติด้วยการกำหนดเส้นทางเคลื่อนย้ายไปยังพื้นที่ปลอดภัย และการกำหนดขั้นตอนการสื่อสารในภาวะวิกฤติพร้อมทั้งการประสานความช่วยเหลือจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่และใกล้เคียง สุดท้ายชุมชนแม่สรวยออกแบบการฟื้นฟูชุมชนหลังจากสิ้นสุดเหตุการณ์ภัยพิบัติเป็น 2 กรณีคือ พื้นที่เกษตรกรรมให้พร้อมสำหรับการเพาะปลูกโดยเร็ว พื้นที่ชุมชนซ่อมแซมบ้านเรือนที่ได้รับความเสียหายตามความจำเป็น
COMMUNITY-BASED DISASTER RISK MANAGEMENT: A CASE STUDY OF FLASH FLOOD RISK FROM FAILURE OF MAE SUAI DAM IN CHIANGRAI PROVINCE
This research aimed to study and find out the ways for community-based disaster risk management from flash flood caused by failure of Mae Suai Dam located in Chaingrai Province. This study adopted the qualitative approaches of action research including group interview, in-depth interview focus group discussion and workshop with 60 key informants from 6 Mae Suai communities consisting of local leaders, local wisdoms, community committees, and leaders of community organizations. The data were collected for 2 years (2014-2016) and analyzed by content analysis. The results showed that there were 3 stages of flash flood disaster risk management: 1) preparedness before disaster event, 2) encountering disaster event and 3) revival after disaster event. Preparedness comprised housing management and community organization, water resource management, databased of disaster risk group development and warning system development. Encountering disaster included the determination of migration routes, safety areas and shelter areas. Moreover, crisis communication procedures, coordination of assistance from agencies in the neighborhood for example Chiang Rai Disaster Prevention and Mitigation Office, Mae Suai Hospital, 37th Army District and mass media were determined. Finally, the revival after the disaster focused on rehabilitation of agricultural area and restoration of houses by skilled local people.
(2563). การจัดการความเสี่ยงภัยพิบัติโดยอาศัยชุมชนเป็นฐานกรณีศึกษาความเสี่ยงอุทกภัยฉับพลันจากการพิบัติของเขื่อนแม่สรวย จังหวัดเชียงราย. วารสารการจัดการสิ่งแวดล้อม, 16(2), 94-109.