เรียบเรียงจากบทสัมภาษณ์ รศ.ดร.สมบัติ กุสุมาวลี รองอธิการบดีฝ่ายวิชาการและกิจการนานาชาติ (นิด้า)
ทำไม SDG17 จึงเป็น “หัวใจของทุกเป้าหมาย”
SDG17 หรือ “Partnerships for the Goals—ความร่วมมือเพื่อบรรลุเป้าหมาย” คือเสาหลักที่ทำให้ SDG ทั้ง 1–16 เดินหน้าได้จริง แก่นสำคัญคือการทำงาน ร่วมกับผู้อื่น—ข้ามหน่วยงาน ข้ามภาคส่วน และข้ามพรมแดน หากทำงานแบบโดดเดี่ยว ย่อมไปไม่ถึงเส้นชัยของปี 2030 ความร่วมมือจึงต้องเกิดทั้งในระดับชาติและระดับนานาชาติ โดยเฉพาะการร่วมมือที่ “ยกระดับ” ประเทศหรือองค์กรที่มีศักยภาพทางเศรษฐกิจต่ำกว่าให้ดีขึ้นไปพร้อมกัน
มุมมองภาคอุดมศึกษา: Impact Ranking และโจทย์ของมหาวิทยาลัย
สำหรับภาคการศึกษา มีกรอบประเมินเฉพาะที่สะท้อน “ผลกระทบเชิงยั่งยืน” ของมหาวิทยาลัย (Impact Ranking) จุดที่ท้าทายคือ ทุกมหาวิทยาลัยที่สมัครเข้าร่วมจะต้องถูกประเมิน SDG17 เป็นเป้าบังคับ ควบคู่กับอีก 4 เป้าหมายที่เลือกส่งเอง ซึ่งหมายความว่า ความร่วมมือ ไม่ใช่กิจกรรมเสริม แต่เป็น “ภารกิจหลัก” ของสถาบันอุดมศึกษา
ตัวอย่างมิติการประเมินที่เกี่ยวกับ SDG17 (ฝั่งมหาวิทยาลัย)
- งานวิจัยและสิ่งพิมพ์ร่วม กับสถาบัน/นักวิจัยต่างประเทศ โดยเฉพาะประเทศที่มีรายได้ต่ำกว่า และหัวข้อวิจัยเชื่อมโยงกับ 16 เป้าหมายย่อยของ SDGs
- ความร่วมมือข้ามภาคส่วน (cross-sectoral dialogue): มหาวิทยาลัยเป็นเจ้าภาพ/ผู้ริเริ่มเวทีเสวนา ประชุม สัมมนา ร่วมกับหน่วยงานรัฐ เอกชน และ NGO
- การร่วมมือเชิงนโยบาย: ทำงานกับหน่วยงานรัฐและ NGO ในระดับภูมิภาค เพื่อสนับสนุนนโยบายสาธารณะด้านความยั่งยืน
- การเก็บข้อมูลและแลกเปลี่ยน best practices สำหรับการขับเคลื่อน SDGs
- การสื่อสารความคืบหน้า: จัดทำรายงาน SDG ประจำปีของสถาบัน
- การจัดการศึกษาเพื่อ SDGs: บูรณาการความรู้เรื่องความยั่งยืนในหลักสูตร สร้าง “ความผูกพันต่อ SDGs” ให้กับนักศึกษา
- หลักสูตรเฉพาะทางด้านความยั่งยืน และ การให้ความรู้กับชุมชนในวงกว้าง (Education for SDGs in the wider community)
สิ่งที่นิด้าลงมือทำ: ปลูกฝังความยั่งยืนตั้งแต่ “ชั้นเรียนแรก”
นิด้าพัฒนา วิชา ND 4,000 เป็นฐานการเรียนรู้เรื่องความยั่งยืนสำหรับนักศึกษาภาคปกติทุกคน แบ่งเป็น 3 โมดูลหลัก
- Glocal Citizenship พลเมืองโลกที่รักท้องถิ่น เรียนรู้ 15 ชั่วโมงและได้รับประกาศนียบัตร
- Digital Literacy เสริมสมรรถนะดิจิทัลเพื่อการพัฒนา
- Sustainability Leadership ภาวะผู้นำเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
แนวทางนี้ทำให้นักศึกษามีทั้งกรอบคิดและทักษะพร้อมต่อยอดสู่การทำงานร่วมกับภาคส่วนต่าง ๆ ตามเจตนารมณ์ของ SDG17 นอกจากนี้ยังมีการเตรียมการประเมิน “Sustainability Literacy” ของนักศึกษา เพื่อวัดความรู้ความเข้าใจก่อน–หลังเรียน และยกระดับคุณภาพผลลัพธ์การศึกษาให้ชัดเจนยิ่งขึ้น
จากห้องเรียนสู่พันธมิตร: ความร่วมมือที่ “ยกระดับไปด้วยกัน”
สาระสำคัญของ SDG17 ในมุมมองผู้บริหารงานวิชาการคือ ความร่วมมือที่มีผลลัพธ์เชิงยกระดับ (uplifting partnership) ไม่ใช่แค่ร่วมมือให้มี “กิจกรรม” แต่ต้องร่วมมือจนเกิด การเปลี่ยนแปลง ทั้งต่อมหาวิทยาลัย ภาคส่วนพันธมิตร และชุมชน โดยเฉพาะการทำงานกับต่างประเทศที่มีรายได้ต่ำกว่าเพื่อเติบโตไปด้วยกัน
