โดย อ.ดร.อัจฉรา โยมสินธุ์ อาจารย์ประจำคณะบริหารการพัฒนาสิ่งแวดล้อม (นิด้า)
สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์ (นิด้า) มุ่งมั่นตามพันธกิจ “Wisdom for Sustainable Development” หรือ “สร้างปัญญาเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน” โดยนำความรู้ทางวิชาการมาขับเคลื่อนสังคมสู่ความยั่งยืน หนึ่งในประเด็นที่สำคัญและใกล้ตัวที่สุดคือ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนที่ 12 (SDG 12): การผลิตและการบริโภคอย่างยั่งยืน
การบริโภคที่ใกล้ตัวกว่าที่คิด
อ.ดร.อัจฉรา โยมสินธุ์ อาจารย์ประจำคณะบริหารการพัฒนาสิ่งแวดล้อม อธิบายว่า SDG 12 เป็นเรื่องที่ทุกคนเกี่ยวข้องโดยตรง เพราะในฐานะ “ผู้บริโภค” เราใช้ทรัพยากรโลกตลอดเวลา ตั้งแต่ตื่นนอนจนเข้านอน ไม่ว่าจะเป็นการเปิดแอร์ การเดินทาง การซื้อกาแฟ หรือแม้กระทั่งเสื้อผ้าที่เราเลือกสวมใส่ ทุกการกระทำล้วนส่งผลต่อสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจำกัด
ตัวอย่างใกล้ตัว เช่น แก้วกาแฟพลาสติก ที่ใช้เวลาเพียงไม่กี่นาที แต่ขยะพลาสติกที่เหลืออยู่กลับต้องใช้เวลากว่า 400 ปีในการย่อยสลาย หรือ เสื้อผ้า fast fashion ที่ผลิตเร็ว ราคาถูก ใช้ไม่กี่ครั้งก็ถูกทิ้ง ส่งผลให้เกิดขยะมหาศาล และสร้างก๊าซเรือนกระจกกว่า 10% ของการปล่อยก๊าซทั่วโลก
ผลกระทบที่ย้อนกลับมาหาเรา
ผลจากการบริโภคที่ขาดความรับผิดชอบส่งผลให้เกิดปัญหาสิ่งแวดล้อมและภัยพิบัติ เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ภาวะโลกร้อน ภัยธรรมชาติ น้ำท่วม ภัยแล้ง รวมถึงความมั่นคงทางอาหารที่ถูกคุกคาม พื้นที่เพาะปลูกกาแฟและชาอาจลดลงอย่างมากในอนาคต ทำให้ราคาสินค้าเพิ่มสูงขึ้น ซึ่งท้ายที่สุดผู้บริโภคเองก็ต้องเผชิญผลกระทบโดยตรง
การสร้างพฤติกรรมใหม่อย่างรับผิดชอบ
อ.ดร.อัจฉรา ชี้ว่า การแก้ปัญหาเริ่มได้จากพฤติกรรมเล็ก ๆ ในชีวิตประจำวัน เช่น
- พกแก้วน้ำหรือกล่องข้าวส่วนตัว
- คิดก่อนซื้อเสื้อผ้า เลือกใช้ให้นานและคุ้มค่า
- ลดการใช้ทิชชู่เปียก หรือหากใช้แล้วควรซักตากเพื่อนำกลับมาใช้ซ้ำ
- แยกขยะอย่างถูกต้องตามประเภท
หัวใจสำคัญคือ การมีสติและความรับผิดชอบ (responsible consumption) ทุกครั้งที่ตัดสินใจบริโภคหรือใช้ทรัพยากร
แนวโน้มใหม่ของคนรุ่นใหม่
ปรากฏการณ์ที่น่าชื่นชมคือ คนรุ่นใหม่ โดยเฉพาะ Gen Z ให้ความสำคัญกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น พวกเขาเติบโตมาท่ามกลางโลกที่เผชิญวิกฤติขยะและการบริโภคเกินจำเป็น ทำให้หันมาสนใจการใช้ชีวิตเรียบง่าย (minimal lifestyle) การท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ การพกถุงผ้า กระบอกน้ำ และการออมอย่างมีสติ แนวโน้มนี้ไม่เพียงช่วยสร้างความมั่นคงทางการเงินให้กับตนเอง แต่ยังสอดคล้องกับ SDG 12 ในการลดการใช้ทรัพยากรโลก
สู่การพัฒนาที่ยั่งยืน
การเปลี่ยนแปลงไม่จำเป็นต้องเริ่มจากเรื่องใหญ่ แต่สามารถเริ่มจาก “พฤติกรรมเล็ก ๆ” ที่ทำอย่างสม่ำเสมอ ทุกการตัดสินใจบริโภคอย่างมีสติ คือก้าวสำคัญที่ช่วยลดปัญหาสิ่งแวดล้อมและสร้างสังคมที่ยั่งยืน เพื่อส่งต่อทรัพยากรให้กับคนรุ่นต่อไป
