โดย รศ.ดร.กฤตกร นวกิจไพฑูรย์ (คณะพัฒนาทรัพยากรมนุษย์) และ ผศ.ดร.จุฬาภรณ์ ขอบใจกลาง (รองผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาการพัฒนาที่ยั่งยืนและเศรษฐกิจพอเพียง)
SDG17 หรือ “Partnerships for the Goals” คือหัวใจของการพัฒนาที่ยั่งยืน เพราะทำหน้าที่เป็น “โซ่ข้อกลาง” เชื่อมทุกเป้าหมาย SDG ที่เหลือให้ขับเคลื่อนไปได้จริง ไม่ว่าจะเป็นประเด็นความยากจน การศึกษา ความเท่าเทียม หรือสิ่งแวดล้อม—ทั้งหมดต้องอาศัยความร่วมมือข้ามภาคส่วน ตั้งแต่ระดับโลก (Global) สู่ระดับประเทศและชุมชนท้องถิ่น (Local) ภาคีที่เกี่ยวข้องจึงกว้างตั้งแต่ภาครัฐ เอกชน องค์กรไม่แสวงกำไร ชุมชน และสถาบันการศึกษาอย่างนิด้า
SDG17: วิธีการสู่ความสำเร็จของทุกเป้าหมาย
ต่างจาก SDG 1–16 ที่เน้น “ประเด็น” เฉพาะ SDG17 เน้น “วิธีการ” ผ่าน ความร่วมมือ (collaboration) และ เครือข่าย (partnerships) เพื่อให้ทุกเป้าหมายบรรลุผลจริง แนวคิด “From Global to Local” จึงหมายถึงการดึงองค์ความรู้ระดับโลกมาปรับใช้กับบริบทชาติและพื้นที่ พร้อมขับเคลื่อนย้อนกลับจากพื้นที่สู่ภาพรวมของการพัฒนาอย่างยั่งยืน
บทบาทนิด้า: สร้างเวที เชื่อมภาคี และขยายผลสู่พื้นที่
รศ.ดร.กฤตกร และ ผศ.ดร.จุฬาภรณ์ ยกตัวอย่างรูปธรรมของนิด้าที่สอดคล้องกับตัวชี้วัดความร่วมมือของ SDG17 ดังนี้
1) เวทีกลางความรู้ข้ามภาคส่วน (Cross-sectoral Dialogues)
นิด้าจัดเวทีเสวนาและประชุมวิชาการอย่างต่อเนื่อง ทั้งระดับชาติและนานาชาติ (เช่น NIDA Conference) เปิดพื้นที่แลกเปลี่ยนตั้งแต่เชิงนโยบายถึงเชิงปฏิบัติ เชื่อมผู้ทรงคุณวุฒิ ภาครัฐ เอกชน และชุมชนให้เรียนรู้ร่วมกันในประเด็น SDGs
2) ความร่วมมือวิจัยระดับนานาชาติ (International Collaboration)
นิด้าร่วมมือทำวิจัยและเก็บข้อมูลด้านสิ่งแวดล้อมและการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ตัวอย่างเช่น ความร่วมมือด้าน Polar Science Research ระหว่างนักวิทยาศาสตร์ไทย (นำโดยคณาจารย์นิด้า) กับนักวิทยาศาสตร์จีน ศึกษาสำรวจทวีปแอนตาร์กติก เพื่อนำองค์ความรู้กลับมาประยุกต์ใช้กับการเตรียมพร้อมด้านสิ่งแวดล้อมของไทย
3) การร่วมมือกับเครือข่าย NGO ระดับโลก (Collaboration with NGOs)
นิด้าร่วมมือกับ UN Center (นำโดย Prof. Muhammad Yunus) จัดตั้ง UNIDA Center ที่สถาบัน เพื่อพัฒนานวัตกรรมทางสังคมและธุรกิจเพื่อสังคม ขยายเครือข่ายการเรียนรู้และการสอนเชื่อมกับเครือข่ายกว่า 100 แห่งทั่วโลก ตอบโจทย์ “Global ↔ Local” อย่างชัดเจน
จาก Local สู่การบรรลุเป้าหมาย: ทำงานหน้างานจริงในพื้นที่
ผศ.ดร.จุฬาภรณ์ ภาพรวมงาน “From Local to Achieving SDG17” ของนิด้า เน้น “การศึกษาสำหรับชุมชนวงกว้าง” และ “การลงมือทำร่วมกับภาคี” ตัวอย่างเด่น ได้แก่
- วิทยาเขตสีคิ้ว: เปิดโอกาสทางการเรียนรู้แก่ชุมชนรอบข้าง พร้อมโปรแกรมยกระดับทักษะและเศรษฐกิจฐานราก
- โครงการ ปลูกหญ้าแฝก (ร่วมกับมูลนิธิทันตวัตกรรมฯ) แก้ปัญหาการเพาะปลูกและรายได้เกษตรกร
- โครงการ ปลูกวานิลลา สร้างทางเลือกพืชรายได้สูง
- โครงการ SEP for SDG (100 ปี ชกาการ) น้อมนำหลักเศรษฐกิจพอเพียง พัฒนาหลักสูตรยกระดับวิสาหกิจชุมชนและการขายออนไลน์ (รวมถึงการใช้แพลตฟอร์มโซเชียล)
- อาสาสมัครและงานภาคสนามข้ามภาคส่วน: นักศึกษา คณาจารย์ และพันธมิตร ร่วมมือกับมหาวิทยาลัยพะเยา โรงเรียนที่เกาะพะงวย/พรุย องค์กรชุมชน และ มูลนิธินิเวศวิถี รวมถึง กรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง จัดกิจกรรมเก็บและคัดแยกขยะทางทะเล เพื่อนำไปรีไซเคิล
- พลังงานชุมชนและการเข้าถึงบริการสาธารณะ: นิด้าเชื่อมการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคกับอุทยานและชุมชน พัฒนาพลังงานทดแทน/ไมโครกริดสำหรับพื้นที่เกาะที่เดินสายไฟยาก ลดภาระการเดินทางและเสี่ยงภัยของประชาชน
- การถ่ายทอดองค์ความรู้ข้ามพื้นที่: ขยายผล “ปะการังเทียม” จากความสำเร็จที่ เกาะจิก (จันทบุรี) โดยผู้ใหญ่บ้านผู้นำชุมชน ถ่ายทอดประสบการณ์ให้ชุมชนเกาะพะงวย สร้างการเรียนรู้ระหว่างพื้นที่จากของจริงที่พิสูจน์แล้ว
สรุป: เมื่อ “ความร่วมมือ” กลายเป็นเครื่องยนต์ของความยั่งยืน
ภาพที่นิด้าแสดงให้เห็นคือการทำงานสองทิศทาง From Global to Local และ From Local to Global—ดึงองค์ความรู้ระดับโลกมาปรับใช้ในพื้นที่ และยกระดับบทเรียนพื้นที่กลับสู่เครือข่ายโลก ผ่านเวทีวิชาการ ความร่วมมือวิจัย ภาคี NGO การศึกษาสำหรับชุมชน และการพัฒนาเชิงพื้นที่จริง นี่คือ SDG17 ในทางปฏิบัติที่ “ขับเคลื่อนด้วยความร่วมมือ” อย่างแท้จริง
