โดย ดร.ปรียานุช ธรรมปิยา ที่ปรึกษาศูนย์ศึกษาการพัฒนาที่ยั่งยืนและเศรษฐกิจพอเพียง
วิสาหกิจเพื่อสังคมและผู้พัฒนานวัตกรรมธุรกิจตามหลัก BCG Economy บนฐานเศรษฐกิจพอเพียง โดยใช้ความรู้คู่คุณธรรม ในการส่งเสริมการปลูกและแปรรูปสมุนไพรท้องถิ่นเพื่อต่อยอดเป็นยารักษาโรค ส่งเสริมการเพาะปลูกสมุนไพรในท้องถิ่นและรับซื้อผลผลิตอย่างต่อเนื่อง สร้างรายได้ให้ชาวบ้าน และสร้างความมั่นคงด้านการแพทย์และระบบสาธารณสุขให้กับประเทศ
จุดเริ่มต้น
ภญ.ดร.สุภาภรณ์ ปิติพร ซึ่งสำเร็จการศึกษาจากมหาวิทยาลัยมหิดล เห็นโอกาสที่จะใช้ยาแผนไทยโบราณเพื่อช่วยเหลือผู้คนในช่วงเศรษฐกิจตกต่ำ 2540 จึงริเริ่มการก่อตั้งมูลนิธิเพื่ออนุรักษ์ภูมิปัญญาพื้นบ้านและผลิตยาราคาย่อมเยาสำหรับผู้บริโภคในท้องถิ่น เธอเรียนรู้สภาพดินและสังเกตความสัมพันธ์ระหว่างคนกับธรรมชาติจากหมอพื้นบ้าน “พวกเขาใช้ทุกสิ่งที่มีอยู่รอบตัวในระบบนิเวศ และสั่งสมภูมิปัญญาท้องถิ่น”
เส้นทางแห่งการอนุรักษ์และแบ่งปัน
มูลนิธิโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร แบ่งกำไรร้อยละ 70 จากการขายยาและเครื่องสำอางที่ผลิตจากสมุนไพรพื้นบ้าน สนับสนุนโรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศรที่ใช้การแพทย์แบบตะวันตก ในขณะที่อีกร้อยละ 30 ใช้จัดกิจกรรมเพื่อถ่ายทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นที่ไร้กาลเวลาเหล่านี้สู่สังคมวงกว้าง รวมถึงจัดค่ายเยาวชน แม้ว่ามูลนิธิฯ จะมียอดขายที่น่าประทับใจถึง 400 ล้านบาทในปี 2564 คุณหมอสุภาภรณ์กล่าวว่า “เราไม่ได้วัดความสำเร็จที่ตัวเงิน แต่อยู่ที่การกระตุ้นให้คนไทยตระหนักว่าภูมิปัญญาดั้งเดิม สมุนไพร และพืชที่มีอยู่แล้วนั้นเป็นสิ่งที่มีคุณค่า” ล่าสุดมูลนิธิได้รับบริจาคพื้นที่ 83 ไร่บนเขาใหญ่ ซึ่งมีแผนจะทำสวนสมุนไพรที่สามารถปลูกพืชที่มีศักยภาพทางยาที่ทีมอภัยภูเบศรค้นพบได้ทั้งหมด “ในช่วงชีวิตของฉัน เราอาจผลิตยาได้เพียง 20-30 ตัวเท่านั้น แต่เรามีพืชมากกว่า 2,000 ชนิดในบันทึก ถ้าใครอยากค้นคว้าเพิ่มเติมเกี่ยวกับการใช้พืชเหล่านี้ในทางการแพทย์ ก็สามารถมาที่สวนแห่งนี้ได้”
ยาแผนโบราณที่ก้าวทันยุคสมัย
กว่า 20 ปี ที่อภัยภูเบศรเป็นผู้นำด้านยาสมุนไพรของประเทศไทย ที่นี่เป็นองค์กรแรกที่ใช้มะยมอินเดียทำยาแก้ไอ องุ่นแดงรักษาโรคริดสีดวงทวาร เปลือกมังคุดรักษาบาดแผล และเถาองุ่นรักษาอาการปวดกล้ามเนื้อและกระดูก ในช่วงการแพร่ระบาดของ COVID-19 อภัยภูเบศรเป็นแห่งแรกที่เผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับศักยภาพในการเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกันด้วยฟ้าทะลายโจร เคล็ดลับหนึ่งของความสำเร็จคือการก้าวทันยุคสมัยด้วยการเปลี่ยนสมุนไพรและพืชออร์แกนิกที่เก็บเกี่ยวมา ให้อยู่ในรูปแบบยาสมัยใหม่ที่ผู้บริโภคคุ้นเคยในชีวิตประจำวัน เช่น ยาเม็ด บาล์ม สเปรย์ ครีม สบู่ และอื่นๆ บรรจุภัณฑ์ได้รับการออกแบบภายในบริษัทอย่างเรียบง่าย ระบุว่าผลิตภัณฑ์นั้นทำมาจากพืชชนิดใดและใช้อย่างไรเท่านั้น “บรรจุภัณฑ์ของเราอาจดูไม่น่าดึงดูดนัก แต่ไม่เป็นไร เพราะลึกๆ แล้ว เราต่อต้านการทำให้เกิดขยะมากเกินไป” คุณหมอสุภาภรณ์กล่าวในที่สุด
#SDG3 #SDG8 #SDG12
#SuDSESC #Nida #NIDAThailand
ท่านใดสนใจรายละเอียด สามารถอ่านเพิ่มเติมจากบทความต้นฉบับภาษาอังกฤษ “Thailand’s BCG Transformation: 40 Case Studies on the Bio-Circular-Green Strategy and the Sufficiency Economy Philosophy In Action” หน้า 68-73 ข้างล่างได้เลยค่ะ
